Link Things

Mình dạy viết cũng lâu, cho nhiều đối tượng người học (trẻ nhỏ tiểu học có, học sinh phổ thông có, sinh viên đi học đại học hay thậm chí thầy cô đã có nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy cũng có luôn). Thú thật, mình không có niềm tin lắm vào chuyện làm theo khuôn mẫu. Với mình, chỉ bám vào các cấu trúc có sẵn đôi khi lại là một cái bẫy. Nó có thể giúp mình đi nhanh ở giai đoạn đầu, nhưng lại khó để đi xa. Thay vào đó, mình tin rằng sự phát triển bền vững kỹ năng viết và vốn ngôn ngữ sẽ là thứ giúp người học tiến xa và đi chắc hơn. Và điều đó hoàn toàn có thể bắt đầu từ những tài liệu được chia sẻ công khai, dễ tìm kiếm trên mạng ngay lúc này.

Thứ nhất, hãy HIỂU TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ và BIẾN NÓ THÀNH CỦA RIÊNG BẠN. 

Khi ôn thi IELTS, mình biết là nhắc đến bảng tiêu chí chấm thi (band descriptors) thì nhiều bạn sẽ thấy nó thật khô khan và khó hiểu. Nhưng thay vì chỉ đọc lướt qua, hãy đã thử ngồi lại, biến những tiêu chí đó thành một bảng kiểm (checklist) cụ thể, dễ hiểu theo ngôn ngữ của riêng mình. Ví dụ, với tiêu chí Coherence and Cohesion (Tính mạch lạc và liên kết) trong IELTS Writing Task 2, thay vì chỉ nghĩ chung chung là “viết phải có liên kết”, nên tự đặt ra các câu hỏi kiểm tra chi tiết hơn:

• Câu mở đầu đoạn đã giới thiệu được ý chính của cả đoạn chưa?
• Các câu sau có đang làm rõ cho câu mở đầu không hay đang đi lạc đề?
• Mình dùng từ nối có hợp lý và đa dạng không, hay chỉ lặp đi lặp lại “firstly, secondly, and, but, so”?

Dương nhiên việc tạo ra bảng kiểm không phải chuyện dễ dàng. Nếu chưa hiểu rõ được những thuật ngữ thì càng khó, cần có sự dẫn dắt từ những người có kinh nghiệm, kiến thức. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể tự thực hiện với những công cụ AI và tài liệu có sẵn từ rất nhiều trang chia sẻ kiến thức liên quan đến bài thi IELTS. Khi có một bảng kiểm cá nhân, mỗi lần viết hay đọc lại bài, chúng ta có thể tự đánh giá và biết chính xác mình đang yếu ở đâu để cải thiện.

Thứ hai, ĐỌC và PHÂN TÍCH KỸ BÀI MẪU ĐÁNG TIN CẬY.

Nguồn bài mẫu quý giá nhất không đâu xa mà nằm ngay trong các quyển Cambridge IELTS. Ở đó không chỉ có những bài viết xuất sắc của giám khảo mà còn có cả những bài thi thật của thí sinh ở các band điểm khác nhau. Mình thấy nhiều bạn thường chỉ tập trung đọc các bài band 8.0, 9.0 trên mạng (tạm thời mình bỏ qua độ tin cậy của những điểm 8.0-9.0 này) để “học hỏi cái hay”. Điều đó tốt, nhưng chưa đủ. Với mình, việc phân tích một bài band 5.0 (dù mục tiêu của bạn là 6.0) để hiểu rõ tại sao nó lại chưa tốt cũng quan trọng không kém. Hãy thử một lần đọc bài mẫu và đối chiếu với bảng kiểm bạn tự làm ở phần trên. Bản thân mình thật sự đã nhiều lần thấy quao khi đọc các bài mẫu từ bộ Cambridge IELTS và nhận ra:

À, bài band 7.0 này dùng từ vựng không quá cao siêu, nhưng các ý được sắp xếp rất logic. Ồ, bài 5.0 này có ý tưởng hay nhưng lại diễn đạt lan man, các đoạn không liên kết với nhau.

Hiểu được người khác làm tốt ở đâu và mắc lỗi chỗ nào cũng là cách để mình tránh đi vào những vết xe đổ và học cải thiện được kiến thức, kỹ năng ngôn ngữ.

Trên đây cũng chính là những gì mình và các bạn học viên thường cùng nhau thực hiện trong các giờ học viết tại The English Space. Ừ thì có thể ở lớp mình không có sẵn những câu mẫu, những list từ vựng dài ngoằng hay các cấu trúc “thần thánh”. Nhưng trong hai giờ học viết, mình luôn muốn các bạn phải thật sự nghĩ và viết, viết bằng chính năng lực và suy nghĩ của các bạn, rồi từ đó mình cùng nhau phát triển lên từ những nền tảng các bạn đã có. Với mình, vậy là học bền vững.

Nếu chưa tự tin vào khả năng tự đánh giá, hãy tìm một nhóm bạn để học cùng, dùng chính bảng kiểm ban đầu để góp ý cho nhau. Hoặc, bạn cũng có thể nhờ đến các công cụ AI như Gemini. Hãy thử cung cấp bài viết của bạn kèm theo bảng kiểm và những câu hỏi cụ thể, bạn có thể sẽ nhận được những phản hồi tạm ổn để bắt đầu quá trình sửa lỗi của mình. Còn nếu bạn thấy đủ tin tưởng, cần mình đồng hành thì cứ ghé qua The English Space nha.