Link Things

Dành cho những người bạn ở khoa Anh, trường Sư phạm.

Một năm học mới sắp bắt đầu và mình cũng bắt đầu nhận được một số câu hỏi, thắc mắc của những người bạn đang học năm cuối ở khoa Anh trước lựa chọn thực hiện khóa luận tốt nghiệp hay học môn thay thế. Vì mình sẽ lười trả lời tin nhắn nhiều lần nên mình chọn cách ngồi viết bài viết này, và có lẽ sẽ cập nhật thêm nếu có thêm thắc mắc, để giải đáp những câu hỏi của các bạn dựa trên kinh nghiệm thực hiện khóa luận nói riêng và trải nghiệm làm nghiên cứu khoa học nói chung. Nếu bạn không có nhu cầu đọc hết bài viết mà chỉ cần tìm câu trả lời cho một số thắc mắc nhất định, bạn có thể dùng chức năng tìm kiếm (Ctrl + F) từ khóa bạn cần cho nó lẹ. Ngoài ra, nếu bạn không tìm được câu hỏi bạn muốn hỏi mình trong bài viết này, bạn có thể bình luận dưới bài viết, mình sẽ bổ sung sớm nhất có thể. Chúc mọi người làm khóa luận mệt mỏi nhưng vui vẻ, thành công và tốt nghiệp rực rỡ.

1. Thực hiện khóa luận có mệt không, có khó hơn học môn thay thế không?

Với kinh nghiệm của một người đã làm cả hai việc là thực hiện khóa luận tốt nghiệp và học môn thay thế, mình thấy nỗ lực nào cũng mệt mỏi cả. Chắc chắn sẽ không có chuyện bạn có thể “chill” hơn khi chọn một trong hai, nhưng tùy vào tính cách, trải nghiệm, kiến thức và sở thích của mỗi người mà sẽ có những góc nhìn khác nhau về hoạt động này. 

Khi học môn học thay thế, mình cần thực hiện những bài tập nhóm và bài tập cá nhân theo đúng hạn của lớp học. Học phần kéo dài trong một học kỳ nên có thể nói, mình đã hoàn tất xong mọi thứ trong học kì 1 và không cần lo lắng về các học phần tốt nghiệp vào học kì 2. Tuy nhiên, trong suốt học kì 1 này, mình đã họp nhóm, chuẩn bị bài thuyết trình, viết essay, viết reflection liên tục theo yêu cầu của học phần. Tóm lại, tuần nào bạn cũng sẽ chạy deadlines.

Khi thực hiện khóa luận tốt nghiệp, bạn sẽ có thể không có sẵn những deadlines chi tiết mỗi ngày, mỗi tuần mà sẽ chỉ có một vài mốc thời gian cần lưu ý. Trong trường hợp của mình, deadline có thể nói là rất xa so với ngày bắt đầu thực hiện (đến tận cuối tháng 3 năm 2023, trong khi lúc bắt đầu thực hiện là đầu tháng 9 năm 2022). Tuy nhiên, bạn biết rồi đấy, với tính chất và yêu cầu của một khóa luận hay một đề tài nghiên cứu khoa học, mình không thể để đến tháng 1 hay tháng 2 mới bắt đầu làm. Do đó, mình đã phải tự tạo kế hoạch cá nhân, tự đặt ra những deadlines khác nhau cho các phần của đề tài để hoàn thành kịp tiến độ. Bạn nên tham khảo ý kiến của giảng viên hướng dẫn phần này để có thể lập timeline cho hợp lý. 

2. Làm thế nào để chọn đề tài phù hợp và tìm giảng viên hướng dẫn?

Mình bắt đầu chọn đề tài bằng cách xem lại những gì mình đã học ở lớp, đã đọc thêm ngoài giờ học, những dự án và cuộc thi mình đã tham gia. Trong các kỹ năng ngôn ngữ, mình đặc biệt quan tâm đến kỹ năng viết nên mình bắt đầu tìm hiểu kỹ hơn và chọn đề tài từ mối quan tâm này. Trước đó, mình cũng có từ tham gia thực hiện đề tài và tự tìm hiểu thêm một số mảng khác như grammar instructions hay teachers’ belief. Tuy nhiên, mình thấy không hứng thú bằng. Mình bắt đầu ghi ra những lựa chọn mà mình có liên quan tới mảng này, suy nghĩ thật kỹ về cách thực hiện, phạm vi nghiên cứu, cũng như mối quan tâm của bản thân. Ở thời điểm bắt đầu, từ keyword “writing instructions”, mình đã tự vẽ ra được ba lựa chọn trước khi gặp giảng viên hướng dẫn: (1) nghiên cứu hiệu quả của việc dùng eportfolio, (2) phân tích và đánh giá một số giáo trình dạy academic writing, (3) sử dụng peer feedback trong dạy học academic writing. Dĩ nhiên, mình không tự nghĩ ra những định hướng này một cách ngẫu nhiên. Mình đã có thời gian đọc tài liệu, cập nhật xu hướng nghiên cứu từ các bài báo, tạp chí và tham gia hội thảo khoa học trước khi mình tìm ý tưởng. 

Sau đó, mình trình bày mong muốn thực hiện khóa luận với những ý tưởng đã có với giảng viên hướng dẫn của mình. Mình liên hệ thầy đơn giản vì thầy từng hướng dẫn mình trong một đề tài khác liên quan đến lĩnh vực này, và mình thấy mình làm việc được với thầy. Thầy cũng không có hay la rầy mình nên mình đỡ sợ, đỡ áp lực. Trộm vía là mình cũng không hay trễ deadline nên cũng có uy tín với thầy, chứ không chắc thầy từ chối rồi. Khi mình trình bày 3 ý tưởng đã có, thầy bắt đầu suy nghĩ và gợi ý thêm cho mình để cuối cùng mình chọn được đề tài. Lúc gặp thầy, mình sẽ có cơ hội giải thích rõ hơn về định hướng của bản thân cũng nhưng nhận được những góp ý của thầy về cách thực hiện hay cụ thể hóa các ý tưởng ban đầu. 

Tóm lại, trong bước này, có ba chuyện quan trọng: đọc thật kỹ (tài liệu), nghĩ thật lâu (về khả năng, kiến thức, định hướng của bản thân) và nói thật rõ (với giảng viên hướng dẫn). 

3. Trong quá trình giao tiếp với giảng viên hướng dẫn, có cần lưu ý điều gì không?

Có hai nguyên tắc lớn nhất mình đặt ra cho bản thân khi làm việc nhóm với bất cứ ai: thành thật và kịp thời. Mình thành thật về những gì mình biết và không biết. Mình liên tục cập nhật kịp thời cho đồng đội về những gì mình đang làm và sắp làm. Với giảng viên hướng dẫn, mình cũng cố gắng giữ hai nguyên tắc này. Vì mình thành thật, thầy mình biết mình dốt cái gì và đã cùng mình học thêm, tìm hiểu thêm những thứ mình không biết. Vì mình luôn kịp thời, nên có lẽ, thầy đã đỡ phải gào thét bằng những dòng tin nhắn hỏi mình làm tới đâu, chừng nào gửi bài. Với mình, khóa luận là của mình, chứ không phải của thầy làm nên mình phải là người chủ động nhắc thầy, nhờ thầy xem, góp ý và cải thiện chứ không phải chờ điều ngược lại từ thầy. Điều này cũng giúp mình đỡ căng thẳng và áp lực hơn việc ngồi chờ thầy cô hối deadline, nhắn tin nhắc nhở liên tục. Mình thà hối thầy, chứ không để thầy hối mình.

Thế nên, nếu bạn cũng sắp thực hiện khóa luận, hãy giao tiếp thành thật và kịp thời vì chính mình và người hướng dẫn bạn. Nếu bạn không thành thật về những gì bạn có thể hoặc không thể làm, giảng viên hướng dẫn sẽ không thể giúp bạn đạt được những gì bạn muốn. Nếu bạn không giao tiếp kịp thời, bạn sẽ dễ rơi vào trạng thái bị động, đến lúc bị hối hoặc thúc giục mới bắt đầu báo cáo tiến độ thì sẽ dễ căng thẳng, khó đảm bảo hiệu quả công việc. Đừng giả vờ thông minh và đừng bao giờ chậm trễ.

4. Trong quá trình làm mà muốn bỏ cuộc, mệt mỏi quá thì sao?

Thú thật, còn đâu đó khoảng 1,5 tháng nữa là bảo vệ khóa luận thì mình nhắn với thầy hướng dẫn là mình không muốn làm nữa vì quá mệt. Lúc đó, mình đã hoàn tất mọi việc thu thập dữ liệu và xử lý sơ bộ. Nhưng mình mệt, do nhiều việc xung quanh, nên mình muốn bỏ cuộc. Sau khi nói chuyện với thầy thì thầy cũng khuyên và gợi ý cách giải quyết vấn đề cho mình. Cũng có những người bạn thân của mình sẵn lòng tâm sự và sẵn sàng ủng hộ mình dù mình có từ bỏ. Mình có từ bỏ thì thật ra cũng chẳng có vấn đề gì to tát cả, vì mình đã học đủ môn thay thế tốt nghiệp rồi. Nhưng nhìn lại những ngày đầu tiên, nhìn lại những sự ủng hộ mà mình đã nhận được từ thầy cô ở khoa và thầy cô ở trường thực tập, mình không từ bỏ nữa, mình không muốn đánh vỡ những nỗ lực quý giá mà mọi người đã dành cho mình. Trong những tuần gần cuối, đã có tuần mình bỏ hẳn mọi việc qua một bên, không làm gì, chỉ xem phim. Rồi sau đó, mình lấy lại năng lượng, sắp xếp lại công việc và chiến đấu kịp ngày bảo vệ. Có lẽ điều lớn nhất mình đã làm và tác động trực tiếp đến quyết định đi tiếp hay từ bỏ là tự nhìn lại lý do mà mình bắt đầu và những gì mình và những người xung quanh đã bỏ ra. Trong vô thức, nhiều lần mình nhớ mãi tới hai câu “Nếu như có đôi lúc ta thấy giấc mơ này chợt như quá xa; Hãy cố gắng nhớ đến lý do mà ta bắt đầu” trong bài “Đón bình minh” mà mình hay nghe từ hồi xem và sau đó là tham gia Đường lên đỉnh Olympia.

Các câu hỏi sẽ sớm được cập nhật bao gồm:

5. Lúc bảo vệ khóa luận cần chuẩn bị những gì?
6. Mình đã đọc nhiều tài liệu như thế nào cho hiệu quả?